Moby Dick - Czyli bialy wieloryb, eBooks txt
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Biblioteka Klasyki Polskiej i ObcejCzytelnik - Warszawa 1971Herman MelvilleMoby Dick, czyli biały wielorybTłumaczył Bronisław ZielińskiTytuł oryginałuMoby Dick or the White WhaleOpracowanie graficzneJan BokiewiczWojciech Freudenreichú"A jakakolwiek rzecz znajdzie się w obrębie chaosu Paszczy tego potwora, czy będzie to zwierz, łód, czyli też kamień,nie omieszkajšc zniknie w plugawej gardzieli i przepadnie w bezdennej czeluci jego brzuszyska."Moralia" Plutarcha"Ocean Indyjski hoduje w sobie wiele najpotężniejszych ryb, jakie istniejš: między innymi za Wieloryby i Płetwale, zwane Balaene, takowš majš długoć jak cztery akry czy morgi gruntu."Pliniusz"Ledwie dwa dni płynęlimy po morzu, kiedy około wschodu słońca ukazała się sroga iloć Wielorybów tudzież innych morskichmonstrów. Między Wielorybami jeden był niezwykle potwornych rozmiarów. Tenże się do niegoz rozwartš zbliżył paszczękš, na wszewzbijajšc i toń przed sobš roztršcajšc, aż się zapieniła."Lukianos: "Historia prawdziwa"Odwiedził on tę krainę również i w celu złowienia wielorybów, których koci zębowe wielce sš cenne; z nich sztuk kilka przywiózł królowi. Najprzedniejsze wieloryby łowione sš w jego własnym kraju; z nich poniektóre sięgajš czterdziestu i omiu, a inne pięćdziesięciu łokci długoci. Owiadczył, iż był jednym z szeciu ludzi, którzy w cišgu dwóch dni upolowali ich szeć dziesištków."Ustna narracja Othera spisana wedle słów jego przez króla Alfreda. A. D. 890."A podczas gdy wszelakie inne przedmioty, czy to zwierzęta, czy też łodzie, które znajdš się w okropnej czeluci paszczęki owego potwora (wieloryba) przepadajš bezzwłocznie i zostajš połknięte, kiełb morski chroni się do niej z bezpieczeństwem wielkim i tamże zasypia."Montaigne: "Apologia Raimonda Sebond"7"Zmykajmy, zmykajmy! Niech mnie diabli porwš, jeli to nie Lewiatan opisany przez szlachetnego proroka Mojżesza w żywocie cierpliwego Hioba."Rabelais"Wštroba tego wieloryba równała się ładunkowi dwóch wozów."Annały Stowea"Ów Lewiatan olbrzymi, którego mocš kipiš morza podobne kotłowi wrzšcemu."Przekład psalmów przez Lorda Bacona"Co za się tyczy onej (potwornej masy wieloryba, czyli orki, nic nam pewnego nie wiadomo. Tuczš się one niezmiernie, tak że z jednego wieloryba niewiarygodnš iloć oleju wydostać można."Bacona "Historia Żywota i mierci""Olbrot to rzecz najprzedniejsza w wiecie na wewnętrzne obrażenia.""Król Henryk""Ogromnie wielorybowi podobny.""Hamlet""By go chwycić ni zręcznoć, ni wymylna sztukaNic tu zdziałać nie mogła, powrócił więc z dalaI tego, kto nikczemnie go zranił, znów szuka,Ból piersi mu przeszywa, jał ogniem przepala,Tak mknie ranny wieloryb ku brzegom przez fale."Spencer: "Królowa Wieszczek""Niezmierny jako wieloryby, które ruchem swych cielsk ogromnych tak potrafiš wród ciszy spokojnej ocean rozkołysać, że aż wrzeć pocznie."Sir William Davenant: Przedmowa do "GondibertaW przekładzie Aleksandra Rymkiewicza."Słusznie mogš ludzie wštpić, czym jest olbrot, skoro uczony Hosmannus w swym dziele, przez trzy dziesištki lat pisanym, powiada po prostu: Nescio quid sit."Sir T. Browne: "O olbrocie i olbrotowcu". Vide jego V. E."Jak Spencera żelazny mšż cepem wzniesionymZdruzgotać nas potrafi potężnym ogonem.W bokach swych nosi wbite oszczepy błyszczšce,Na grzbiecie włócznie wzrosły jak drzewa na łšce."Wallera "Bitwa o Summer Islands""Sztukš utworzon jest ów wielki Lewiatan zwany Wspólnotš albo Państwem (po łacinie: Civitas), który nie jest niczym innym, jak tylko sztucznym człowiekiem."Pierwsze zdanie "Lewiatana" Hobbesa"Głupi Manzul połknšł to nie gryzšc, jak gdyby było szprotkš w paszczęce wieloryba.""Droga pielgrzyma""Wielki, grony Lewiatan, owa morska bestia,Którš to Bóg obdarzył ze wszystkich dzieł swoichNajwiększym kształtem poród stworzeń morskiej głębi."Milton: "Raj utracony"W przekładzie Aleksandra Rymkiewicza."Tam Lewiatan, największe z żyjšcychStworzeń, na falach leży rozcišgnięty,Niby przylšdek, a gdy płynie, zda sięRuchomym lšdem, skrzelami pochłaniaI paszczš zionie całe morze wody."W przekładzie Władysława Bartkiewicza.12"Owe potężne wieloryby, co pływajš w morzu wody, wewnštrz nich za pływa całe morze oleju."Fuller: "Państwo wieckie i duchowne""Tak włanie tuż za cyplem jakowym wytrwaleŻšdne zdobyczy leżš wielkie Lewiatany,Czekajš nieruchome, obmyte przez fale,Aż w ich paszcze zabłšdzš rybki poród piany."Dryden: "Annus Mirabilis""Podczas gdy wieloryb unosi się na wodzie u rufy okrętu, odcinajš mu łeb i holujš za łodziš tak blisko do brzegu, jak się tylko da; wszelako zawadzi on o dno już na dwunastu czy trzynastu stopach głębokoci."Thomas Edge: "Dziesięć wypraw do Szpicbergu." U Purchassa."Po drodze ujrzeli siła wielorybów igrajšcych w oceanie i w swawoli rozpylajšcych wodę przez nozdrza i otwory nosowe, które natura umieciła im na barkach."Sir T. Herbert: "Podróże do Azji i Afryki""Ujrzeli tu tak olbrzymie zastępy wielorybów, że zmuszeni byli płynšć z ogromnš ostrożnociš, z obawy, by okręt nie zderzył się z nimi."Schouten: "Szósta podróż naokoło wiata""Pożeglowalimy z Elby, z wiatrem północnowschodnim, na pokładzie okrętu, który zwał się "Jb" nasz w Wielorybie.Poniektórzy powiadajš, że wieloryb nie jest zdolen otworzyć swej paszczy, to wszelako jest bajkš.W przekładzie Aleksandra Rymkiewicza.13"Częstokroć na maszty się wdrapujš, by się przekonać, czy nie dojrzš wieloryba, jako że pierwszy, który go dostrzeże, dukata za trud swój otrzymuje.Jeden z naszych harpunników powiadał mi, że raz upolował na Szpicbergu wieloryba, któren był cały biały.""Podróż do Grenlandii, A. D. 1671 Harris Coll""Kilka wielorybów podpłynęło do tego wybrzeża (Fife) Anno 1652; jeden z nich miał osiemdziesišt stóp długoci, a należał do gatunku fiszbinowców. Tenże (jako mi doniesiono) krom wielkiej iloci oleju, dostarczył 500 miar fiszbinu. Szczęki jego ustawione sš jako brama w ogrodzie w Pitferren."Sibbald: "Fije i Kinross""Ja za ułożyłem się, że popróbuję, czy potrafię pokonać i ubić onego kaszalota, jako że nigdym jeszcze nie słyszał, by którykolwiek z owego gatunku zginšł z ręki człowieczej, takowš się zaciekłociš i szybkocišodznaczajš."Ryszard Strafford: "List z Bermudów" A. D. 1668."Wieloryby na morzu Głosu Boga słuchajš".Nowy Modlitewnik Angielski"Widzielimy również obfitoć ogromnych wielorybów, gdyż, rzec mogę, po stokroć jest ich więcej14w owych południowych morzach, nili ich mamy na północ od siebie."Kapitan Cowley: "Podróż naokoło globu" A. D. 1729"...za oddechowi wieloryba częstokroć towarzyszy woń tak nieznona, że pomieszania zmysłów doznać można."ú Tjlloa: "Ameryka Południowa""Stu najmężniejszym Sylfom w zbrojach i przyłbicyWażnš straż powierzamy, straż mówię spódnicy;Niejeden nas poucza przypadek zbyt srogi,Że choć je wielorybie otaczajš rogi,Choć je broniš falbany najmocniej przyszyte,Przecież niestety! szturmem bywajš dobyte."A. Pope: "Pukiel włosów ucięty"W przekładzie J. U. Niemcewicza."Jeli zwierzęta lšdowe porównamy pod względem wielkoci z owymi, które siedlisko swoje w głębinach obrały, wydadzš nam się one przy tym porównaniu zgoła pogardy godne. Wieloryb jest bez wštpienia największym zwierzem w Stworzeniu."Goldsmith: "Historia naturalna""Gdybycie mieli pisać bajkę dla małych rybek, kazalibycie im przemawiać jako dużym wielorybom."Goldsmith do Johnsona"Po południu ujrzelimy co, co wzięlimy za skałę; okazało się wszelako, iż był to nieżywy wieloryb, którego ubili jako-wi Azjaci i włanie holowali go do brzegu. Znać było, że usiłowali ukryć się za owym wielorybem, aby uniknšć naszego wzroku.""Podróże" Cooka""Rzadko omielajš się napadać na większe wieloryby. Odczuwajš przed niektórymi z nich lęk tak srogiże kiedy na morze wypłynš, obawiajš się minšć ich imienia, a w łodziach wiozšdrzewo jałowca, tudzież inne przedmioty natury, aby wieloryby przestraszyć i zapobiec, by się zbytnio nie zbliżyły."Listy Uno van Troila na temat podróży Banksa i landera do Islandii w roku 1772."Wieloryb kaszalot napotykany przez nantucketańczyków jest zwierzem wielce obrotnym i zaciekłym, a łowy wielkiej od rybaków zręcznoci i miałoci wymagajš.""Memoriał o Wielorybach" wystosowany przez Tomasza Jeffersona do ministra francuskiego w r. 1718."Powiedzcie więc, proszę, co jest na wiecie temu równe?"Wzmianka Edmunda Burke w Parlamencie o nantucketańskich połowach wielorybów."Hiszpania - ów olbrzymi wieloryb wyrzucony na brzegi Europy."Gdzie u Edmunda Burke."Dziesište ródło ordynaryjnych dochodów królewskich, oparte podobno na tym, iż król czuwa nad morzami i strzeże ich od piratów i rozbójników, to prawo do RYBY KRÓLEWSKIEJ, którš jest wieloryb i jesiotr. Owe za, czy na brzeg wyrzucone, czyli też pochwycone w pobliżu wybrzeży, własnoć królewskš stanowiš."Blackstone"Wkrótce wezmš już udział w miertelnych zabawach,Rodmond wznosi żelazo, mierzy ostrym grotem,Bada przestrzeń i czuwa nad najmniejszym zwrotem."Falconer "Rozbicie okrętu"W przekładzie Aleksandra Rymkiewicza."Lniły kopuły, dachy, wieże,Chyże rakiety się wzbijały,By iskry swe zawiesić szerzej;Łuk nieba ogniem wiecił cały.Tak leciał ogień aż pod chmurę,Jak czasem w rodku oceanuWieloryb wodę wzbija w górę.Kipiała radoć niewstrzymana."Cowper o Odwiedzinach Królowej w LondynieW przekładzie Aleksandra Rymkiewicza."Za jednym uderzeniem serca wyrzuca on zeń z niepomiernš szybkociš dziesięć do piętnastu galonów krwi."Sprawozdanie Johna Huntera o sekcji wieloryba (małych rozmiarów)"Aorta wieloryba ma przekrój większy od głównej rury wodocišgowej na Mocie Londyńskim...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]